سندرم آپنه انسدادی خواب (OSAS) نوعی اختلال تنفسی در طول خواب است که میتواند سلامت و رفاه را به طور جدی تهدید کند. OSAS و خروپف به هم مرتبط هستند. به طور خلاصه، OSAS خروپف در خطرناکترین شکل خود است. خروپف زمانی اتفاق میافتد که عضلات گلو در طول خواب بیش از حد شل میشوند تا جایی که نمیتوانند راه هوایی را به طور کامل باز نگه دارند. راه هوایی باریک میشود و بافتهای آن با هر نفس میلرزند. لرزش بافت باعث صدای خروپف میشود.
خروپف حتی اگر خیلی بلند باشد، میتواند بیضرر باشد. خروپف شامل دورههای سکوت و به دنبال آن صداهای خفگی یا خرناس کشیدن است که میتواند نشانهای از آپنه انسدادی خواب باشد. این سکوتها زمانی اتفاق میافتند که راه هوایی مرتعش از کار میافتد یا مسدود میشود. از آنجایی که نفس نمیتواند از راه هوایی مسدود شده عبور کند، لرزش بافت و خروپف متوقف میشود. نتیجه آن آپنه یا عدم تنفس است.
آپنه میتواند از چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد. در طول این مدت، سطح اکسیژن بدن ممکن است کاهش یابد. دوره آپنه تنها زمانی پایان مییابد که مغز فرد خوابآلود، او را مجبور به بیداری نسبی کند تا بتواند کنترل عضلات راه هوایی را دوباره به دست آورد. سپس راه هوایی باز میشود، که معمولاً با صدای بلند نفس نفس زدن یا خرناس کشیدن همراه است. تنفس به اندازه کافی طولانی میشود تا سطح اکسیژن به سطح طبیعی برگردد، اما در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه، چرخه انسداد، آپنه و بیداری نسبی دوباره رخ میدهد. این چرخه ممکن است دهها تا صدها بار در هر شب تکرار شود و فرد خوابآلود از نوسانات تنفسی خود بیاطلاع بماند.
گاهی اوقات افرادی که OSAS دارند، علائم خود را تشخیص نمیدهند، زیرا علائم به آرامی در طول ماهها یا سالها بدتر شدهاند و ناگهان ظاهر نشدهاند. علائم را میتوان به دو گروه خواب و بیداری تقسیم کرد:
علائم خواب:
خروپف در آپنه انسدادی خواب (OSAS) گاهی اوقات بلند است و معمولاً الگوی مشخصی دارد. این اختلال شامل دورههایی از سکوت است که در حین آپنه رخ میدهد. این سکوتها با بلعیدن پر سر و صدا هوا پایان مییابند.
خفگی یا نفس نفس زدن در طول خواب گاهی اوقات توسط شریک خواب که نگران شده است، مشاهده میشود و ممکن است سعی کند فرد خواب را بیدار کند. در برخی موارد، حملات خفگی به اندازهای شدید هستند که فرد خواب را بیدار میکنند، در حالی که ممکن است صبح حملات را به خاطر بیاورد یا نیاورد.
بیدار شدنهای مکرر به سطوح «سبکتر» خواب حتی در حالی رخ میدهد که فرد ممکن است از هرگونه اختلال خواب بیخبر باشد یا فقط به طور ضعیفی از آن آگاه باشد. این بیدار شدنها به ندرت منجر به بیداری کامل میشوند، اما بیدار شدنهای مکرر از خواب عمیق میتواند منجر به خوابآلودگی در طول روز شود.
خواب بیقرار یک مشکل رایج در افرادی است که آپنه خواب دارند. این بیقراری ممکن است از حرکات ناگهانی پا تا لرزش و تغییر وضعیت بدن تقریباً مداوم متغیر باشد.
تعریق شدید در شب اغلب مشاهده میشود. این امر به دلیل بیقراری و تنگی نفس ناشی از انسداد مکرر راه هوایی است.
علائم بیداری:
خوابآلودگی در طول روز ناشی از اختلال مکرر خواب شبانه ناشی از آپنه خواب شبانه است و شدت آن متفاوت است. برخی از افراد مبتلا به آپنه خواب، احساس خوابآلودگی نمیکنند. برخی دیگر نمیتوانند در محل کار یا مدرسه یا هنگام مطالعه، تماشای تلویزیون یا حتی رانندگی بیدار بمانند.
تغییرات شخصیتی مانند تحریکپذیری، اضطراب، افسردگی یا پرخاشگری میتواند ناشی از کمبود خواب و خوابآلودگی در طول روز باشد. حافظه، قضاوت یا توانایی تمرکز نیز میتواند تحت تأثیر قرار گیرد. این تغییرات گاهی اوقات میتواند منجر به مشکلات ارتباطی و عملکرد کاری شود.
سردرد صبحگاهی یک مشکل رایج در مبتلایان به آپنه انسدادی خواب است. این سردرد ناشی از سطح ناپایدار اکسیژن و سایر اختلالات بدن است که با آپنههای مکرر رخ میدهد.
آپنه خواب درمان نشده میتواند طیف وسیعی از مشکلات را از تداخل با سبک زندگی گرفته تا شرایط بالقوه تهدیدکننده زندگی ایجاد کند. سطح پایین اکسیژن و کمبود خواب میتواند منجر به موارد زیر شود:
-
فشار خون بالا
-
خوابآلودگی در طول روز
-
حمله قلبی
-
مرگ تصادفی
-
بیماری قلبی
-
کاهش کیفیت زندگی
-
سکته
-
اضطراب
-
اختلال عملکرد جنسی
-
افسردگی
خوابآلودگی در طول روز یک مشکل جدی است. افراد مبتلا که با تجهیزات سنگین یا ظریف کار میکنند یا حتی فقط رانندگی میکنند، میتوانند ناگهان به خواب بروند و باعث تصادفات جدی شوند. رانندگان هوشیار که پشت فرمان به خواب میروند، هر روز در انتاریو باعث تصادفات جادهای میشوند. بسیاری از رانندگانی که زنده میمانند، به دلیل آپنه انسدادی خواب درمان نشده، دچار کمبود خواب هستند.
درمان آپنه خواب در کاهش خوابآلودگی و خطر تصادفات بسیار موفق است. تشخیص علائم خوابآلودگی و درخواست کمک قبل از وقوع حادثه بسیار مهم است.
فشار خون بالا میتواند به دلیل اختلالات شبانه سطح اکسیژن و سایر عملکردهای بدن ناشی از آپنه خواب (OSAS) ایجاد و بدتر شود. فشار خون بالا با افزایش خطر سکته مغزی، حمله قلبی و سایر مشکلات جدی پزشکی مرتبط است. عملکرد قلب میتواند تحت تأثیر آپنه خواب قرار گیرد زیرا خون کم اکسیژن از طریق قلب و بقیه بدن پمپ میشود. ترکیب آپنه خواب درمان نشده و بیماری قلبی یک خطر جدی پزشکی است.
اگر مشکوک به آپنه خواب هستید، با پزشک خود صحبت کنید. میتوانید شریک خواب خود را با خود ببرید تا اطلاعات بیشتری در مورد الگوی خواب شما ارائه دهد. به هر سؤالی که پزشک ممکن است در مورد سبک زندگی، داروها، سلامت و سابقه خانوادگی شما داشته باشد، پاسخ دهید. همه این عوامل میتوانند به آپنه خواب مربوط باشند و ممکن است سرنخهای مهمی برای تشخیص بیماری شما باشند.
ارائه دهنده خدمات درمانی شما ممکن است شما را برای انجام پلی سومنوگرافی (PSG) به متخصص اختلالات خواب ارجاع دهد - آزمایشی شبانه که به آن مطالعه خواب نیز گفته میشود. معمولاً مطالعه خواب برای آپنه خواب شبانه در طول شب در کلینیک انجام میشود. قبل از اینکه در اتاق خصوصی کلینیک بخوابید، یک تکنسین چندین حسگر را به بدن شما وصل میکند. این حسگرها با حرکات شما در رختخواب تداخلی ندارند.
در حالی که شما خواب هستید، این حسگرها سیگنالهایی در مورد سطح خواب، تنفس، سطح اکسیژن و سایر سیستمهای بدن شما به ایستگاه تکنسین که در یک اتاق جداگانه قرار دارد، ارسال میکنند. تکنسین سیگنالها را رصد کرده و آنها را برای بررسی متخصص ثبت میکند. متخصص با بررسی سیگنالهای ثبت شده، تشخیص میدهد که آیا شما مبتلا به آپنه خواب هستید یا خیر و در صورت لزوم، دارو تجویز میکند.
در برخی موارد، گزینهها ممکن است به علت آپنه خواب انسدادی (OSAS) بستگی داشته باشند. در حال حاضر چندین گزینه برای درمان آپنه خواب انسدادی (OSAS) در دسترس است. همه آنها برای بهبود کیفیت خواب و عملکرد روزانه و همچنین کاهش خطر یا شدت مشکلات سلامتی مرتبط در نظر گرفته شدهاند. در مورد انتخاب درمان مناسب برای خود با پزشک مشورت کنید. برخی افراد ممکن است یک گزینه را به عنوان یک اقدام کوتاه مدت برای کنترل آپنه خواب انسدادی خود انتخاب کنند، در حالی که سایر اقدامات را برای کنترل مادام العمر دنبال میکنند. درمانها عبارتند از:
درمان با دستگاه سی پپ (CPAP):
سی پپ ("سی-پپ") مخفف فشار مثبت مداوم راه هوایی است. سی پپ رایجترین و مؤثرترین روش درمان آپنه خواب است. صدها هزار کانادایی هر بار که میخوابند از آن استفاده میکنند. سی پپ شامل جریان ملایمی از هوا است که در طول خواب از طریق راه هوایی هدایت میشود. فشار جریان هوا، راه هوایی را باز نگه میدارد و از آپنه جلوگیری میکند. سطح اکسیژن، فشار خون، عملکرد قلب و الگوهای خواب تثبیت میشوند و در نتیجه خواب آرامتری را به همراه دارند.
تغییرات سبک زندگی:
اضافه وزن، سیگار کشیدن، نوشیدن الکل یا استفاده از شل کنندههای عضلانی یا قرصهای خوابآور ممکن است در بروز آپنه خواب انسدادی (OSAS) شما نقش داشته باشد. همه این عوامل میتوانند بر راه هوایی یا کنترل مغز بر عضلات راه هوایی در طول خواب تأثیر بگذارند. حذف این عوامل سبک زندگی ممکن است تنها درمان مورد نیاز در برخی موارد خفیف آپنه خواب انسدادی باشد. حتی افرادی که به درمان اضافی آپنه خواب انسدادی نیاز دارند، میتوانند با ایجاد عادات خوب خواب، بهبود یابند.
وسایل دهانی:
اگر آپنه خواب خفیف تا متوسط دارید، ممکن است با یک دستگاه سفارشی که در طول خواب در دهان قرار میگیرد، بهبود یابید. این دستگاهها برای تنظیم موقعیت زبان یا فک پایین برای باز نگه داشتن راه هوایی طراحی شدهاند. اثربخشی آنها در آپنه خواب متفاوت است و هزینه آنها ممکن است تحت پوشش بیمههای درمانی دولتی یا خصوصی نباشد. ارائه دهنده خدمات درمانی شما به شما کمک خواهد کرد تا تصمیم بگیرید که آیا این گزینه برای شما مناسب است یا خیر.
جراحی راه هوایی:
روشهای جراحی، مانند جراحی لیزر، ممکن است برای درمان OSAS استفاده شوند. میزان موفقیتهای مختلفی پس از جراحی گزارش شده است. به طور کلی، میزان موفقیت برای خروپف بیشتر از خود OSAS است. برای ارائه دهندگان خدمات درمانی دشوار است که پیشبینی کنند کدام یک از مبتلایان به OSAS ممکن است پس از جراحی راه هوایی بهبود یابند و تا چه حد. ممکن است بیش از یک عمل جراحی لازم باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد گزینههای جراحی، با ارائه دهنده خدمات درمانی خود مشورت کنید.
روند موجود در کشورهای صنعتی نشان میدهد که مردم به طور فزایندهای دچار کمبود خواب هستند. در دنیای شلوغ امروز، خواب به اندازه رژیم غذایی و ورزش اهمیت دارد. برای اینکه در طول روز انرژی بگیرید، باید شبها تجدید قوا کنید.
چرا خواب مهم است؟
خواب یک دوره سازنده، التیامبخش و تجدید قوا است که برای عملکرد طبیعی و سالم بدن انسان ضروری است. این امر بر سلامت جسمی و روانی ما و توانایی سیستم ایمنی بدن ما در مبارزه با بیماری و تحمل بیماری تأثیر میگذارد. کیفیت پایین خواب همچنین با بسیاری از بیماریهای مانند چاقی، دیابت و فشار خون بالا مرتبط است.
خواب، هوشیاری، انرژی، خلق و خو، حافظه، زمان واکنش، بهرهوری، عملکرد، مهارتهای ارتباطی، ایمنی و طول عمر را افزایش میدهد. اکثر بزرگسالان به هشت ساعت خواب «خوب» بدون وقفه در هر شب نیاز دارند. کودکان، حتی نوجوانان، باید نه ساعت یا بیشتر در شب بخوابند.
چرا خوابم نمیبره؟
صرف نظر از تلاشهای شما برای به موقع خوابیدن و به خواب رفتن، عوامل زیادی وجود دارند که بر کیفیت خواب شما تأثیر میگذارند. بیماریهایی مانند آسم یا آلرژی، درد مزمن، استرس، اضطراب یا افسردگی میتوانند مانع از خواب خوب شوند.
فشار خون و سایر داروها مانند داروهای ضد افسردگی، آنتی هیستامین ها، ضد احتقان ها و شل کننده های عضلانی می توانند بر خواب تأثیر بگذارند. قبل از قطع یا شروع هرگونه دارویی برای بهبود خواب، با پزشک خود مشورت کنید.
سبک زندگی شما
نیکوتین، کافئین و الکل میتوانند خوابیدن را دشوار کنند. تغییراتی که در زندگی شما رخ میدهد مانند تولد نوزاد جدید یا اسبابکشی، مختلکننده هستند، اما اغلب موقتی هستند. اگر شیفتی کار میکنید یا مرتباً سفر میکنید، بدن شما ممکن است در تنظیم آن مشکل داشته باشد. یک برنامه خواب منظم میتواند به تنظیم ساعت بدن شما کمک کند و شما را در مسیر درست نگه دارد.
اجتناب از برخی عادات سبک زندگی و رعایت برخی دیگر به طور متعادل به تنظیم برنامه خواب شما کمک میکند.
محیط خواب شما
برای بعضی افراد همه چیز به محل خوابشان بستگی دارد. راه حلهای سریع میتواند شامل خرید یک تخت جدید، نصب پردههای ضخیم برای پنجرهها یا اطمینان از آرام، خنک و ساکت بودن اتاق باشد. حتی گوش دادن به موسیقی آرامشبخش یا صداهای پسزمینه مانند اقیانوس یا نویز سفید میتواند به شما در آرامش و خواب راحت کمک کند.
اختلالات خواب
بیش از ۷۰ اختلال خواب وجود دارد. برخی از رایجترین آنها شامل بیخوابی، نارکولپسی، پاراسومنیا و سندرم آپنه انسدادی خواب است.
عادات خوب خواب
-
یک برنامه خواب منظم داشته باشید. هر روز تقریباً در یک ساعت مشخص بخوابید و بیدار شوید. زمان بیدار شدن از خواب بسیار مهم است - حتی در آخر هفتهها هم آن را ثابت نگه دارید.
-
فقط به اندازهای بخوابید که در طول روز احساس سرزندگی کنید؛
-
فقط وقتی خوابتان میآید به رختخواب بروید. سعی نکنید بخوابید - این کار فقط اوضاع را بدتر میکند. اگر نتوانستید ظرف 20 دقیقه بخوابید، بلند شوید، اتاق خواب را ترک کنید و کار دیگری انجام دهید (مثلاً به موسیقی آرام گوش دهید، چای گیاهی بنوشید) اما از فعالیتهای محرک (مثلاً سیگار کشیدن، تماشای تلویزیون، کار کردن) خودداری کنید. وقتی خوابتان گرفت به رختخواب برگردید. در صورت لزوم تکرار کنید. و،
-
از چرت زدن در طول روز خودداری کنید زیرا میتواند خواب شبانه شما را مختل کند.
نکات مهم در مورد سبک زندگی
-
به طور منظم ورزش کنید - در حالت ایدهآل صبح یا بعد از ظهر، یا حداقل چهار تا شش ساعت قبل از خواب؛
-
شش ساعت قبل از خواب، هیچ چیز حاوی کافئین (مثل شکلات، چای، قهوه و کولا) نخورید/ننوشید؛
-
سه تا چهار ساعت قبل از خواب سیگار نکشید و الکل ننوشید؛ و،
-
سعی کنید اوایل عصر برای حل مسئله یا نگرانی وقت بگذارید (یعنی فهرستی از مشکلات و اینکه آیا کاری از دستتان برمیآید برای حل آنها انجام دهید یا خیر، تهیه کنید).
-
از نگرانی در رختخواب خودداری کنید.
عادات اتاق خواب
-
اتاق خواب را به خواب و فعالیت جنسی محدود کنید (اتاق خواب نباید محل فعالیت باشد - یعنی در رختخواب تلویزیون تماشا نکنید، غذا نخورید، مطالعه نکنید یا به تلفن یا کامپیوتر خود نگاه نکنید). بدن خود را عادت دهید که اتاق خواب را با خواب مرتبط کند.
-
اتاق خود را راحت، امن، ساکت، تاریک و خنک نگه دارید (گرم یا سرد بودن بیش از حد خواب را مختل میکند)؛
-
اگر شریک خوابتان خواب شما را مختل میکند یا اگر نگران هستید که شریک خوابتان را آشفته کنید، تنها بخوابید؛ و،
-
اگر حیوانات خانگی خواب شما را مختل میکنند، آنها را از اتاق خواب دور نگه دارید.
آداب قبل از خواب
-
از فعالیتهای محرک مغز مانند بازیهای ویدیویی یا تماشای تلویزیون خودداری کنید. قبل از خواب، فعالیتهای آرامشبخش را برنامهریزی کنید.
-
اگر احساس گرسنگی میکنید، قبل از خواب یک میان وعده سبک میل کنید؛ و،
-
دو تا چهار ساعت قبل از خواب، حداقل به مدت ۳۰ دقیقه حمام آب گرم بگیرید.
اگر همچنان احساس کمبود خواب دارید یا در مورد کیفیت خواب خود نگران هستید، با پزشک یا پرستار خود صحبت کنید؛ ممکن است نیاز به ارجاع به یک متخصص خواب داشته باشید.
تولیدکنندگان
خدمات درمانی فیشر و پیکل - www.fphcare.ca
فیلیپس رسپیرونیکز - www.respironics.com
رزمد - www.resmed.com
پیوندهای سلامت تنفسی
برنامه وسایل کمکی (ADP) - www.ontario.ca/page/assistive-devices-program
محصولات تنفسی تحت پوشش ADP -
www.ontario.ca/page/respiratory-equipment-and-supplies
انجمنها، سازمانها و جوامع
انجمن مراقبتهای تنفسی آمریکا - www.aarc.org
کالج پزشکان قفسه سینه آمریکا - www.chestnet.org
بنیاد سلامت ریه - www.lunghealth.ca
انجمن پزشکی کانادا - www.cma.ca
انجمن درمانگران تنفسی کانادا - www.csrt.com
مراقبت در منزل انتاریو - www.homecareontario.ca/
انجمن درمان تنفسی انتاریو - www.rtso.ca